maandag 29 november 2010

Parfumparty: een juridisch feest


Foto: hoogenhaak.nl

Laatst werd ik uitgenodigd voor een Parfumparty. Tupperware-achtig, maar dan met luchtjes. Helaas kon ik niet aanwezig zijn, maar mijn juridische radar vierde wel feest: de uitnodiging barstte van de intellectuele eigendomsrechtelijke vraagstukken. Dit stond er in:

De parfum van FM Group (www.fmgroup.be) komt uit dezelfde fabriek als de parfum die jij bij de ici paris of douglas enz. koopt. Alleen de parfum zit in een standaard flesje en doosje. Ze hebben geen dure winkel of reclames met modellen die ze in moeten huren. En verder zit er op de NAAM van de parfum (bijv. Gucci/ Hugo Boss) alleenrecht (patent) wat veel geld kost. Ongeveer 30procent van het flesje parfum in de winkel betaal je voor dat alleenrecht. De parfums bij FM Group zijn daarom genummerd en dat nummer staat op het flesje wat
je koopt. Er zijn folders (zie bijlage) waarbij je wel de namen van de parfums ziet, en welk nummer daaraan gekoppeld is. Op de GEUR zit namelijk geen alleenrecht. Zo kan je op parfum dus een hoop geld besparen en het luchtje is identiek aan hetgeen wat je bij ici paris zou kopen. Ze verkopen niet alleen parfum, maar nog veel meer (geparfumeerde) producten, zie de bijlage! (De roodgekleurde geuren zijn onze nieuwste geuren in het assortiment!)

Waar ik als ie-jurist in spe vraagtekens bij zet:

1. Komen de luchtjes uit dezelfde fabriek als de parfum van Ici Paris en Douglas?
2. De luchtjes van FM group zitten in een 'standaard flesje en doosje'. Het auteursrecht daarop wordt dus in ieder geval niet geschonden.
3. Op de naam (een merk) zit wel alleenrecht, maar krachtens het merkenrecht. Een octrooirecht, patent in de volksmond, rust op een uitvinding. Een merknaam is dat niet. Met alleenrecht wordt bedoeld dat de merkhouder als enige het recht toekomt dat merk te voeren.
4. Waaruit blijkt dat het 'alleenrecht' 30% kost van de prijs van 'parfum in de winkel'?
5. Op de lijst kun je zien op welk parfummerk het luchtje is 'geïnspireerd'. Sprake van onrechtmatige slaafse nabootsing, dan wel een andere vorm van ongeoorloofde mededinging?
6. Zit er op een geur geen alleenrecht? Onduidelijk is of FM group met alleenrecht nu een merkrecht of octrooi bedoelt. In dat geval moet eerst worden uitgesloten of er een geurmerk respectievelijk octrooirecht op een geur kan bestaan. De Hoge Raad heeft in ieder geval wél geoordeeld dat er auteursrecht op een geur kan bestaan. FM group kan dan niet zo maar de betreffende geur gebruiken.
7. Er wordt gesproken van een 'identieke' geur. Inbreuk op auteursrecht (of een merk- of octrooirecht) ligt voor de hand. Onrechtmatige slaafse nabootsing wordt hiermee echt aannemelijk gemaakt, daar FM group het vereiste verwarringsgevaar zelfs bewust in de hand werkt. Dat de luchtjes van FM group opvallend goedkoper zijn staat dit verwarringsgevaar niet in de weg.
8. Hoe kun je spreken van 'onze nieuwste' geuren als aan 'nieuwheid' duidelijk niet is voldaan en FM group zich daarvan bewust lijkt te zijn?

Maar de allergrootste vraag die ik toch wel wil stellen is de volgende. Hoe kan het dat FM group zich nog steeds op deze manier voortzet? Heeft iemand wel eens juridische stappen ondernomen tegen FM group?

Waar ik als voormalig Taal&Communicatie-student vraagtekens bij zet laat ik buiten beschouwing. En, ik weet dat het makkelijker is kritisch te zijn dan een goedlopend parfumbedrijfje op te zetten. Misschien eens een jurist om advies vragen?

maandag 22 november 2010

The Social Network


Foto: brajeshwar.com

Gister keek ik eindelijk The Social Network - de film over hét sociale netwerk; Facebook. Ik ben een ware Facebook-liefhebber, dus die film moest ik gezien hebben. Toen na een half uur bleek dat de film bovendien barstte van het intellectuele eigendomsrecht had ik er nog een argument bij. Want laat ik dáár nou ook een ware liefhebber van zijn.

Iets minder lief heb ik het taalgebruik (een andere liefde) in de film. Want 'intellectuele eigendomsrechten' is zo breed, niet? Ooit iemand aangeklaagd wegens 'diefstal van intellectuele eigendomsrechten'? Kies liever een specifiek auteursrecht, dan wel octrooirecht. Als je dan toch wat jat, moet je het goed doen ook. Maar kunnen we de dief pakken?

Het lijkt best aannemelijk dat de broertjes Winklevoss een dergelijk recht zouden hebben. Voor een auteursrecht geldt immers dat je je 'werk' moet hebben geuit, en dat hebben ze, zij het wel in een kleine kring. Dit maakt het moeilijker voor het bewijsrecht, evenals het feit dat de Winklevossen hun idee niet daadwerkelijk vastgelegd hebben.

De sfeer van techniek was nooit auteursrechtelijk beschermd, maar computerprogramma's en voorbereidend materiaal zijn dat wel.

Toch heeft Zuckerberg ook zeker een poot om op te staan. Hij heeft nooit de codes van de broertjes Winklevoss gebruikt voor Facebook. Bovendien had hij, naar eigen zeggen, als enige de kennis en creativiteit om Facebook te doen slagen.

Dit roept bij mij een andere vraag op: is de gedachte 'dat je dit zelf had kunnen verzinnen' genoeg om het inventiviteitscriterium van het octrooirecht niet te vervullen? Ik denk het niet. Zoals Zuckerberg zo mooi zegt; als je het zelf kon verzinnen, waarom heb je het dan niet gedaan?

Het is de vraag of een beroep kans van slagen heeft. Wie zich immers laat inspireren door een idee, maar er een ander werk van maakt komt een eigen recht toe. Daarom kon Expeditie Robinson blijven bestaan na Big Brother en is Hyves in Nederland een succes geworden.

Ander leuk vraagstuk: kan Zuckerberg worden aangeklaagd wegens belediging van Erica op zijn blog? Hoe ver reikt de vrijheid van meningsuiting wat bloggen betreft? Moraal van dit verhaal: The Social Network kan juridisch gezien nog veel dieper worden uitgewerkt.

donderdag 18 november 2010

I ♥ Legal News


Foto: McDonalds.com

Een doorn in het oog toen ik vanmorgen de nieuwe advertentie van McDonalds zag. I heart New York... - tot nu toe niets dan goed - ...Crispy! I heart New York Crispy? Schande! Niet die burger an sich - zal best lekker zijn, maar het gebruik van het I heart New York-teken. Want mag je dat logo zo maar gebruiken?

Nu ik er over nadenk had mijn juridische alarmbel al veel eerder kunnen gaan rinkelen. Jan Alleman gebruikt het teken om de haverklap. Er zijn tegenwoordig t-shirts met I heart Girlscene, I heart Paris, I heart me, I heart moNeY, I heart pussy money weed, of waar je ook van mag houden. Een bedrijf heeft het I heart-concept zelfs in haar handelsnaam én logo gestoken: I Love Fashion News, met als logo I heart Fashion News. Inmiddels zijn er ook - van hetzelfde bedrijf - I Love Beauty News, I Love Vacature News, en zelfs I Love Baby News (do I?). Is het gebruiken van het I heart-concept rechtmatig? Verschil met de McDonalds-casus is dat bovenstaande logo's het 'NY' achterwege late. Gaat McDonalds, hoewel zij New York uitschrijven, daarom een stapje verder? Is er een licentie nodig voor gebruik?

Of gebruik van het I heart (NY)-teken eventueel onrechtmatig kan zijn, hangt af van de vraag of het concept is geregistreerd als merk. De vraag die zich híerbij oproept, is of 'I heart (NY)' wel is in te schrijven als onderscheidingsteken. Want ís dit wel onderscheidend genoeg? Misschien het geheel 'I heart NY' wél, maar het 'I heart'-concept niet (jaja, een merkenrechtjurist moet niet dyslectisch zijn). Of ook, maar of beide gerechtigden dan bescherming zouden kunnen inroepen tegen McDonalds of I Love Fashion News is een andere vraag.

Alleen de rechter kan hier antwoord op geven. Ik ben slechts een jurist in the making, die houdt van Legal News.