In april reisde uw hoofdredacteur af naar Hong Kong, wat de bestemming was van de jaarlijkse JFAS studiereis voor master-studenten[1]. Het thema: intellectueel eigendom. En wat zou daarvoor een beter land zijn geweest dan China? Fout! Hong Kong is een speciale bestuurlijke regio van de volksrepubliek China en heeft een eigen rechtssysteem. De metropool heeft meer dan zeven miljoen inwoners, terwijl het slechts de afmetingen heeft van de provincie Utrecht.
Het oorspronkelijk Chinese Hong Kong werd in 1842 ingepikt door de Britten. Pas in 1997 gaven zij Hong Kong terug. Tot vijftig jaar hierna is echter de Britse wet nog van kracht. Dit betekent dat tot het jaar 2047 een common law systeem geldt.
In Hong Kong heerst een duidelijke Rule of Law, wat wil zeggen dat de macht van de staat wordt gereguleerd en beperkt door de wet. De wet is heilig, niets mag, alles moet. Op stranden mogen geen sigaretten worden gerookt en balspellen worden gespeeld. In parken mag daarnaast ook niet op bankjes worden gelegen. In Hong Kong (en wellicht nog meer in China) lijkt men niet echt te genieten van het leven. Enfin, de Rule of Law en het lage belastingtarief maken dat Hong Kong de ideale handelsplek is. Hong Kong heeft een gunstig klimaat voor (Britse) expats, die zich makkelijk kunnen vestigen, het recht kunnen beoefenen en dus weinig hoeven af te staan. Het geld stroomt binnen, maar niet voor iedereen. Nu Hong Kong maar klein is en steeds duurder wordt, vindt de ‘echte’ arbeid plaats in China. De arme Chinezen zijn maar wat blij. Hong Kong en China hebben verschillende verdragen gesloten die dit ‘vrije verkeer’ mogelijk maken. De grondstoffen, die inmiddels opraken in China, worden op hun beurt weer geïmporteerd uit laagbevolkte landen als Australië en Mongolië.
Hong Kong en Intellectueel Eigendom
Hong Kong is dé plek van luxury goods. De inwoners zijn zeer merkbewust en zelfs onder een crappy hostel bevindt zich een winkel van een Europese kledingdesigner. Prada heeft hier haar grootste afnamemarkt. Ze heeft dan ook besloten de beurs op te gaan in Hong Kong. Naast een grote luxury goods-market staat Hong Kong ook vooral bekend om haar grote namaak-markt. Talloze ‘merkartikelen’ worden hier verkocht op straat en in winkels. Wie geen echte Gucci-bag kan betalen loopt met een (goed) namaakexemplaar.
De vraag die rijst is hoe dit mogelijk is, terwijl Hong Kong zo een grote Rule of Law claimt te hebben. Het komt erop neer dat handhaving een heel ander verhaal is dan de wet an sich. Een streng (intellectueel eigendom)recht betekent niet gelijk een strikte handhaving. Bovendien is het voor designers vaak de moeite niet om handhavend op te treden tegen de fake-bags. Er zou hiervoor in het geval van Prada een vertegenwoordiger uit Italië moeten worden ingevlogen. Ook is het zinloos elk marktvrouwtje aan te spreken; je moet de bron aanpakken. En laat die nu moeilijker te vinden zijn, daar deze niet openlijk op de Ladies Market (bekende markt in Hong Kong, red.) te vinden is.
Hong Kong en de toekomst
Dat Hong Kong hot and happening is moge duidelijk zijn. Buitenlandse bedrijven zijn in mainland China niet gerechtigd het nationale recht te beoefenen. In Hong Kong mag dat wel. De in Hong Kong gevestigde buitenlanders begeleiden hier bij internationaal recht en/of cross-boarder deals of hebben een ‘Dutch -‘ of ‘English desk’. In China heerst bovendien niet zo een Rule of Law. Volgens advocatenkantoren Clifford Change en DLA Piper zijn deze argumenten, plus het lage belastingtarief, de redenen waarom Hong Kong groeit en groeit. En zij niet alleen. Menig instantie, zoals het Nederlands Consulaat in Hong Kong, liet weten dat de economie aan het verschuiven is van west naar oost. Over vijftig jaar zullen niet Europa en Amerika, maar China en India de grootste economie hebben. Ook Brazilië, Argentinië en Indonesië zijn up and coming. Maar, alles is relatief. Groei is relatief. Wie eerst niets had en nu een beetje heeft een grote groei; niet meteen de wereld de in de zak. Wel hebben zulke opkomende landen vaak veel winst, een hoop arbeidskrachten en lage lonen.
Interessant dat net een wetenschapper een ander verhaal vertelde. Volgens Danny Friedmann van The Chinese University of Hong Kong is het niet Hong Kong, maar Shanghai welke dé handelsplek van China zal worden. Shanghai ligt dichter bij de politieke hoofdstad Beijing, waar zich alle instanties bevinden die nodig zijn voor toestemming bij bepaalde deals, en is bovendien Chinees. Shanghai heeft hierdoor betere banden met ‘mainland’ China dan Hong Kong. Daarnaast is Hong Kong relatief klein in haar oppervlakte: vroeg of laat bereikt zij haar max. Momenteel groeien Hong Kong en Shanghai naast elkaar richting de top. Hong Kong gespecialiseerd in banken en dienstverlening, Shanghai op het gebied van productie en technologie.
Ook voelt Hong Kong de hete adem van Shenzhen in de nek, de ‘zusterstad’ van Hong Kong net over de grens in China. Shenzhen groeide de afgelopen twintig jaar uit van een klein tot een metropool met 9 miljoen inwoners.
Het is de vraag waar Hong Kong staat over een kleine veertig jaar, als niet langer het aantrekkelijke Britse systeem geldt, maar de wetten van het communistische China. Is Shenzhen tegen die tijd het nieuwe Hong Kong? Wordt toch Shanghai dé handelsplek? En verschuift de economie daadwerkelijk naar het oosten? Hoe realistisch is het om optimistisch te zijn? Zal de Hong Kongse droom binnenkort uit elkaar spatten, net als de zeepbel van Dubai? Had ik dat nu toch maar aan die Chinese waarzegster gevraagd...
[1] Alle informatie komt uit de colleges van The Department of Intellectual Property, Het Nederlands Consulaat in Hong Kong, Clifford Change, DLA Piper en The Chinese University of Hong Kong tijdens deze studiereis.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten