Sky is the limit?

Zowel het recht als de mode is mijn passie. Totaal iets anders? Helemaal niet! In de zoektocht naar de perfecte little black dress stuit je soms zo maar op een juridische kwestie.

Vrijdag vond ik mezelf tussen de rekken van Sky, een onderscheidende kledingwinkel met merken als A.P.C., Isabel Marant en hun eigen merk; She Rebel. She Rebel wordt gekenmerkt door origineel gebruik van digitale prints van klassieke schilderijen die prijken op sjaals, blouses en knoopjes, zo lees ik later op de website. Waarna mijn juridische radar begint te loeien. Is She Rebel gerechtigd tot het gebruik van dergelijke digitale prints? Want kan een designer zonder meer andermans afbeeldingen verwerken in zijn ontwerpen?

Al eerder boog ik me over een soortgelijke kwestie. Blogvriendin Nancy vroeg zich af of winkelketen Zara gerechtigd was tot het verwerken van een foto van Blogger Betty in hun ontwerpen. Betty is één van 's werelds bekendste modebloggers. Een T-shirt met één van de foto's van haar blog erop moet dan ook goed verkopen, zo moet Zara gedacht hebben. Jammer alleen dat Betty niet om toestemming gevraagd is. Een beetje dom, want Betty werd natuurlijk snel herkend. Massaketen vs. modemeisje dus. Wie wint?

Na een kleine research legde ik Nancy uit dat er twee wegen te bewandelen zijn. Ten eerste bezit Betty het portretrecht op haar foto, daar ze de geportretteerde persoon is. Het portrechtrecht geeft deze namelijk het recht zich te verzetten tegen publicatie van het portret. Onder portret wordt in dit verband verstaan, elke zichtbare weergave waarop iemand herkenbaar is afgebeeld. Nou, dat was ze. De vraag is dan alleen nog of de foto op een T-shirt laten drukken onder 'publicatie' valt. Dit is zeker aannemelijk te maken.

Naast het portretrecht kan Betty het ook op het auteursrecht gooien. Het auteursrecht is een uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen. Betty is de maker van haar blog en data kunnen uitwijzen dat zij de eerste was die haar foto door middel van haar blog in de openbaarheid heeft gebracht. De vraag is nu alleen nog of het auteursrecht ook van toepassing is op een blog, maar ook dit kan zeker aannemelijk gemaakt worden.

In de She Rebel-kwestie schuilt een moeilijker vraagstuk. Immers, minstens even bekend als de geportretteerden op klassieke schilderijen zijn de kunstenaars. Een fotograaf is in principe ook een kunstenaar, maar die bleef in de zaak Betty buiten beschouwing. Maar mocht She Rebel nu het bekende Marilyn Monroe-portret van Andy Warhol willen gebruiken; moet dat overlegd worden met de geportretteerde of de kunstenaar? En wat als beide inmiddels zijn overleden, zoals in casu het geval is?

Een designer lijkt in ieder geval een afbeelding van een ander in zijn ontwerp te kunnen verwerken, mits zij daar niemand vraagtekens bij zet...